همه ی نوشته های:Admin

امروزه بسیاری از خانواده ها برای کارهای قانونی خود اقدام به استخدام یک وکیل می کنند که به آن وکیل خانواده می گویند .

در واقع وکیل خانواده وکیلی است که به صورت مستمر و با گذشت سالیان در دادگاه خانواده رفت و آمد داشته و دعاوی مختلف خانوادگی را پشت سر گذاشته ، بر مسائل و امور خاص مرتبط با خانواده واقف بوده و امکان مشاوره تخصصی در امور خانواده را داشته باشد.

اما  آیا میدانید وکالت در دعاوی خانوادگی شامل چه مواردی بوده ؟ و نقش وکیل در دعاوی خانوادگی  چیست؟

برای پاسخ به این سوالات تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

وکیل خانواده کیست؟

وکیل خانواده وکیلی است که عمدتاً توانایی پذیرفتن وکالت در تمام امور حقوقی به معنای عام خود را داراست لذا هر وکیلی می تواند دعاوی خانوادگی را بپذیرد ولی امکان دارد تخصص لازم را در این زمینه نداشته باشد .

وکلا خانواده که به صورت تخصصی کار می کنند.احتمالاً بر رویه های عملی حاکم بر امور خانواده آشنایی و تسلط بیشتری دارد .

موضوعات مرتبط با دعاوی خانواده

دادگاه خانواده برای رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی ایجاد شده است ، اما اینکه دعاوی خانواده شامل چه موضوعاتی می شود ؟ و اینکه دادگاه خانواده چه مواردی را مورد بررسی قرار میدهد ؟پرسش هایی است که در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد.

بر طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ رسیدگی به امور زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است:

• نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
• نامزدي و خسارات ناشي از برهم ‌ زدن آن
• شروط ضمن عقد نکاح
• اجازه ازدواج مجدد زوج
• استرداد جهیزیه و دعاوی مرتبط با آن
• مهریه
• نفقه زوجه و اجرت ‌ المثل ايام زوجيت
• تمکین و نشوز
• طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضاي آن
• حضانت و ملاقات طفل
• نسب
• رشد، حجر و رفع آن
• ولايت قهری، قيمومت، امور مربوط به ناظر و امين اموال محجوران و وصايت در امور مربوط به آنان
• نفقه اقارب
• امور راجع به غايب مفقود ‌ الاثر
• سرپرستی کودکان بی سرپرست
• اهداي جنين
• تغيير جنسيت

نقش وکیل در دعاوی خانوادگی

وکیل خانواده دارای تجارب و اندوخته های بسیار زیادی در این زمینه بوده و اساسا به تمامی مسائل حقوقی راجع به خانواده، و از جمله ، مهریه، نفقه، تعهدات زوجین نسبت به فرزندان، ریاست امور خانواده، طلاق ، خواستگاری، ازدواج، انواع ازدواج، تعهدات مالی و غیر مالی زوجین نسبت به یکدیگر و انواع آن، رجوع از طلاق، عده، وغیره … میپردازد.

البته یک نکته در خصوص وکیل خانواده و وظایف وی ضروری است و آن اینکه وکیل خانواده، نه تنها در دعاوی راجع به خانواده، بلکه در مشورت دادن و در مقام یک مشاور نیز می تواند به افراد کمک کند .

وکیل خانواده حتی در زمان انعقاد عقد ازدواج نیز می تواند به وکالت از موکل خویش، امور محول شده را انجام دهد.

امروزه به دلیل پیچیده بودن دعاوی خانوادگی و تصویب قانون جدید حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در تمامی دعاوی مذکور حضور وکیل خانوادگی مجرب و کار کشته و آگاه از قوانین و مقررات جدید و متخصص ضروری است.

وکالت در نکاح

نکاح از ریشه (نکح) گرفته شده و به معنای عقد زناشویی بستن می باشد. نکاح از جمله موارد مربوط به امور خانواده می باشد و هر مشکلی که در این امر صورت گیرد ، پیگیری آن باید توسط وکیل خانواده انجام گیرد.

چیزی که در نکاح و در بین عوام جاافتاده است اینست که نکاح بوسیله خود طرفین اعلام شود .اما ، چیزی که قانون می گوید فراتر از این مورد است.

در نکاح لازم نیست که اراده، به وسیله خود طرفین اعلام شود بلکه ممکن است اظهار اراده از طریق نماینده ای صورت گیرد . قانونگذاران ایران برای تسهیل ازدواج، وکالت را در این باب پذیرفته و صریحا  مقرر داشته اند که : ((هر یک از مرد و زن می تواند برای عقد نکاح وکالت به غیر دهد ))

بعبارتی به موجب ماده 1071 قانون مدنی زوج می تواند به زوجه وکالت دهد که وی وکالتا از جانب او عقد نکاح را قبول نماید، همچنین زوجه می تواند به زوج وکالت دهد که وی وکالتا از جانب او عقد نکاح را قبول نماید.

 زوجه می تواند به زوج وکالت دهد که وی صیغه ایجاب را به وکالت از وی جاری سازد که در هر دو صورت، شخص وکیل خانواده می تواند  اصالتا از طرف خود و وکالتا از سوی دیگری به اجرای صیغه عقد مبادرت می کند

همچنین زوج و زوجه می توانند به افراد خارج از رابطه نکاح وکالت دهند؛ چه به صورت آنکه هر کدام جداگانه شخصی را وکیل خانواده کنند یا به این صورت که هر دو طرف به یک شخص واحد وکالت دهند .

بنابراین هر یک از نامزد ها می تواند از طرف خود کسی را وکیل خانواده کند که او را برای شخص معینی تزویج نماید .

انواع طلاق:

• اولین نوع وکیل طلاق، زمانیست که زن و شوهر بر مساله طلاق توافق داشته باشند و دیگر مایل به ادامه زندگی با هم نباشند. این نوع طلاق به طلاق توافقی معروف است که از اختیارات مرد در طلاق ناشی میشود .
• دومین نوع وکیل طلاق زمانیست که طلاق به خواست و اراده مرد است.
• سومین نوع وکیل طلاق، طلاق از طرف زوجه می باشد ، که این نوع طلاق تنها در صورتی است که زوجه یکی از شروط ضمن عقد را داشته باشد

وکالت در طلاق:

 طلاق و جدایی، یکی از تلخ ترین اتفاقات زندگی هر فردی باشد. هرچند این امر اتفاق ناخوشایندی است، ولی با سپردن این امر به وکیل مجرب، می توان از اضطراب ها و دشواری های آن کم کرد و زودتر به نتیجه برسند. ماده ۳۳۱۱ قانون مدنی نیز به توانایی دریافت وکیل بوسیله زن و شوهر برای امر طلاق اشاره کرده می باشد.

خانم و شوهر می بایست دقت داشته باشند که یک وکیل نمی تواند وکالت هر دو آنان را به شیوه همزمان قبول نماید و موقعی نیاز هر یک باید اقدام به دریافت وکیل خانواده جداگانه نمایند.

 بهره گیری از وکیل خانواده می تواند دست یابی موکلین را به حقوق قانونی خود تسهیل نماید. خصوصا مباحث حقوقی طلاق زیاد هست.

مهریه:

یکی از پرونده هایی که وکیل خانواده در آن نقش بسیار تعیین کننده ای دارد، گرفتن مهریه می باشد. پرداخت مهریه برعهده مرد بوده و در صورتی که زن تصمیم به گرفتن مهریه بکند، مرد موظف به پرداخت مهریه می باشد.

گرفتن مهریه یکی از رایج ترین مشکلات خانوادگی در حال حاضر بوده، که بی ارتباط با گسترش طلاق در جامعه نمی باشد. معمولا افرادی که قصد گرفتن مهریه از زوج خود را دارند، بهتر است با وکیل خانواده مشورت کرده و شرایط مختلف این امر را بسنجد . در غیر این صورت ممکن است

با مشکلاتی برای دریافت مهریه مواجهه شوند. بدین ترتیب افرادی که می خواهند با کمترین مشکلات به مهریه خود برسند، می توانند با کمک گرفتن از یک وکیل خانواده حاذق و با تجربه، این امر را محقق نمایند

نقش وکیل خانواده در اخذ مهریه

یکی از پرونده هایی که وکیل خانواده در آن نقش بسیار تعیین کننده ای دارد، گرفتن مهریه می باشد.

پرداخت مهریه برعهده مرد بوده و در صورتی که زن تصمیم به گرفتن مهریه بکند، مرد موظف به پرداخت مهریه می باشد.

گرفتن مهریه یکی از رایج ترین مشکلات خانوادگی در حال حاضر بوده، که بی ارتباط باگسترش طلاق در جامعه نمی باشد. معمولا افرادی که قصد گرفتن مهریه از زوج خود را دارند، بهتر است با  وکیل خانواده مشورت کرده و شرایط مختلف این امر را بسنجد.

در غیر این صورت ممکن است با مشکلاتی برای دریافت مهریه مواجهه شوند. بدین ترتیب افرادی که می خواهند با کمترین مشکلات به مهریه خود برسند، می توانند با کمک گرفتن از یک وکیل خانواده حاذق و با تجربه، این امر را محقق نمایند.

 نقش وکیل خانواده در جریان محاکمه پرونده:

جریان طلاق از دو وهله تشکیل می گردد:

1. تصمیم به طلاق
2. ممانعت از تضییع حقوق در جریان طلاق.

آنچه وکیل خانواده در آن نقش دارد، ممانعت از ضایع شدن حقوق هر یک از دو طرف در جریان طلاق وبعد از آن است. وکیل خانواده حق دارد برای عرضه راهنمایی های مناسب تر و دنبال کردن اثر بخش تر پروسه طلاق، از همه چند و چون زندگی مشترک و علت ها طلاق آگاهی داشته باشد. حوزه اصلی فعالیت وکیل خانواده به شرح ذیل می باشد.

• طلاق : اطلاع از روند طلاق ، مدارک ، هزینه ، زمان و آخرین قوانین مربوط به طلاق فسخ نکاح ، طلاق –
• توافقی ، طلاق خلع و مبارات ملاقات فرزند حضانت فرزندان
• نفقه: میزان نفقه و حقوق مرتبط با آن
• مهریه : در اخذ مهریه زوجه

نتیجه گیری

این روزها با توجه به شرایط جامعه کمتر خانواده‌ای است که به نوعی درگیر پرونده‌های قضایی نباشد. بدیهی است که همه‌ی افراد تسلط بر قوانین ماهوی و شکلی ندارند و مقتضای عقل است که دفاع از حقوق به وکیل خانواده متخصص سپرده شود.

وکیل خانواده درواقع کسی است که به تمامی اموری که مربوط به دعاوی خانوادگی می شود تسلط کامل داشته و حتی با ارائه مشاوره در این زمینه میتواند راهگشای مشکل باشد. لذا با انتخاب بهترین وکیل خانواده مناسب روند پیشرفت پرونده و احتمال موفقیت در پرونده بیشتر می‌باشد.

درصورتیکه در زمینه دعاوی خانوادگی نیاز به مشاوره دارید ، میتوانید بصورت (رایگان) با همکاران ما از طریق تماس تلفنی در ارتباط بوده و یا با رزرو نوبت از وکیل خانواده مورد نظر در صفحه نوبت گیری سایت  بصورت حضوری مورد حقوقی خود را مطرح نمایید.

وکلای ما ضمن نشان دادن بهترین راه به شما درصورت نیاز پرونده شما را بررسی و با هزینه ای مناسب در دستور کار قرار میدهند.

دوران شیرین نامزدی برای اکثر افراد یادآور خاطرات شیرین و به یادماندنی است . این دوران در واقع پس از توافق دو نفر برای “ازدواج” و شروع زندگی جدید در آینده آغاز می شود. نامزدی موجب پیدایش تعهد دلی و اخلاقی، پیوند خویشاوندی و آثار حقوقی خواهد شد.رایج است که در دوران نامزدی زوجین و خانواده های آنها زمانی را برای شناخت بیشتر از همدیگر و آشنایی با خصوصیات اخلاقی هم صرف میکنند، و در این خلال هدایایی نیز رد و بدل می شود.  اما آیا تاکنون فکر کرده اید که در صورتیکه نامزدی بهم بخورد ، تکلیف هدایای رد و بدل شده چه می شود؟ آیا میدانید پرداخت خسارات ناشی از بهم خوردن نامزدی از دید قانون مدنی چیست ؟ نقش وکیل استرداد هدایای نامزدی چیست؟

پاسخ این پرسش ها را میتوانید پس از خواندن این مقاله دریافت کنید.

نامزدی در قانون

کلمه «نامزدی» همانگونه که کلمه ی نامزدی در لغت ، به معنای زدن نام است و پس از آن نام زن به عنوان زوجه بر مرد و نام مرد به عنوان شوهر بر زن نهاده میشود.

و اما نامزدی در اصطلاح؛ یک قراردادیست که بین دختر و پسر، به منظور ازدواج در آینده منعقد می شود و به دورانی از زندگی زوجین گفته میشود که پس از توافق اولیه آنها برای ازدواج در آینده، آغاز میشود.

این قرارداد باعث به وجود آمدن یک تعهد اخلاقی میشود و بلا فاصله آثار حقوقی را در پی خواهد داشت .

دوران نامزدی یک از دوران های شیرین و به یادماندنی جوانی است؛ دورانی که دختر و پسر فرصت دارند قبل از رفتن زیر یک سقف و آغاز زندگی مشترک ، سلیقه و اخلاق یکدیگر را تا حدودی بشناسند .در این مدت آشنایی میان دو خانواده نیز ، برقرار میشود و میتواند در تعامل مثبت میان آن ها و کمک به تشکیل هرچه سریعتر و بهتر خانواده جدید نقش مهمی داشته باشند  معمولاً در دوران نامزدی، هدایایی نیز رد و بدل میشود .

در این میان خانواده های دو طرف قول و قرارهایی میگذارند و طرفین خود را به این قول و قرارها، ملزم میدانند. اما گاهی به دلایل مختلف، موضوع ازدواج نامزدها منتفی میشود. مثلاً دختر و پسر پی میبرند که به لحاظ فکری، تناسبی با یکدیگر ندارند یا خانواده ها از مسائلی مطلع میشوند که اگر از اول آنها را می دانستند، جوابشان به طرف مقابل ، منفی بود

در این صورت،در اصطلاح نامزدی به هم میخورد و به تبع آن، قول و قرارهای بین طرفین نیز کأن لم یکن میشود. اینجا باید تکلیف هدایایی را که در دوران نامزدی طرفین رد و بدل کرده اند ، روشن شود .

شرایط نامزدی

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی خوشبختانه در قانون، این مسائل پیش بینی شده است و اگر خدای نکرده، مسئله منتفی شدن نامزدی میان دو جوان مطرح شود، میتوان با استناد به مواد قانونی، اختلافات به وجود آمده را رفع کرد.

مطابق بند یک ماده ۴ قانون حمایت خانواده، مصوب ۱۳۹۲ ، دادگاه صالح برای رسیدگی به مسائل مربوط به نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن، دادگاه خانواده است. همچنین، باید توجه داشت شعبه ای از دادگاه خانواده که محل سکونت دختر در محدوده آن قرار میگیرد، صلاحیت رسیدگی به چنین پرونده هایی را دارد .

قانون مدنی ایران در مواد ۱۰۳۵ تا ۱۰۴۰ مقرراتی را تنظیم کرده است که به موجب این مقررات، نامزدی یک عقد جایز است و هر یک از دو طرف میتوانند آن را فسخ کرده و از ازدواج صرف نظر کنند.

ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی میگوید: « وعده ازدواج، ایجاد عُلقه زوجیت نمیکند، اگر چه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر شده، پرداخته شده باشد. بنابراین، هر یک از زن و مرد، مادام که عقد نکاح جاری نشده است، میتوانند از ازدواج، امتناع کند و طرف دیگر نمیتواند به هیچ وجه، او را مجبور به ازدواج کند یا به دلیل امتناع از وصلت، مطالبه خسارتی کند .»

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی ، نامزدی یا وعده ازدواج، قراردادی مربوط به انعقاد عقد نکاح در آینده است و نه خود عقد نکاح و به این دلیل که تا آخرین لحظات نیز زن و مرد در گرفتن تصمیم آزاد و مختار باشند، تعهد آن دو به ازدواج با هم ارزش عقد اصلی (عقد ازدواج)را نداشته و از نظر قانون لزومی برای آنان ایجاد نمیکند

بنابراین نه فقط اعلام نامزدی ساده از نظر قانون هیچ الزامی برای نامزدها به بار نمی آورد، بلکه تعهد صریح آنان به ازدواج هم الزام آور نیست.

بهم خوردن نامزدی

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی ،نامزدی بر خلاف عقد نکاح ، قراردادی جایز است و هر یک از نامزدها میتواند آن را برهم زند و طرف دیگر نمیتواند از جهت صرف خودداری نامزد ممتنع از ازدواج، مطالبه خسارات کند؛ با این حال هر گاه یکی از نامزدها، بدون دلیلی موجه، قرارداد نامزدی را به هم بزند، باید خسارات ناشی از عملکرد بدون دلیل و مقصرانه خود را جبران کند زیرا هر چند او به موجب قانون حق برهم زدن قرارداد نامزدی را داشته است اما نباید از این حق قانونی خود سوءاستفاده کند و با تقصیر آن را به ضرر طرف دیگر بهره برداری کند.

به موجب اصل ۴۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، « هیچکس نمیتواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یاتجاوز به منافع عمومی قرار دهد».

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی مطابق با قواعد عمومی حقوق ایران، کسی که مدعی است در اثر بر هم خوردن قرارداد نامزدی، ضرر و زیانی به او وارد شده است، باید تقصیر نامزد دیگر را اثبات کرده و بعد از اثبات تقصیر، میتواند خسارات وارده به خود را مطالبه کند.

خسارات ناشی از بهم خوردن نامزدی

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی بر اساس مقررات قانون مسئولیت مدنی و در صورت اثبات ورود خسارات ناشی از برهم خوردن قرارداد نامزدی، امکان مطالبه خسارات معنوی و روحی هم وجود دارد اما به طور معمول، کمتر اتفاق میافتد که در بررسی و اظهار نظر نسبت به چنین پرونده هایی، آرایی مبنی بر پرداخت مبالغی وجه نقد به عنوان جبران خسارات معنوی صادر شود.

اگر در اثر به هم خوردن نامزدی بدون علت موجه، به حیثیت و آبروی نامزد دیگر یا به عواطف و احساسات او لطمه قابل توجهی وارد شود، با توجه با ملاک اصل ۱۷۱ قانون اساسی و قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۳۹ ، که جبران خسارت جبران زیان های معنوی را نیز بخواهد.

وکیل استرداد هدایای نامزدی

وکیل استرداد هدایای نامزدی یک وکیل متخصص دعاوی خانوادگی است. در انتخاب وکیل استرداد هدایای نامزدی توجه به تخصص و مهارت او بسیار حائز اهمیت است.

مواد ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی به ترتیب چنین بیان کرده است :« هریک از نامزدها میتواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است، مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته میشود؛ مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد»و « مفاد ماده قبل، از حیث رجوع به قیمت درموردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها به هم خورد، محسوس نخواهد بود.»

همانطور که اشاره کردیم، هدیه دادن در دوران نامزدی، یک رسم پذیرفته شده در عرف کشور ماست. رسمی نیکو که اگرحد و اندازه آن نگه داشته شود، میتواند در تقویت مهر و محبت میان نامزدها، مؤثر باشد. بر اساس ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی،«هر یک از نامزدها میتواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین(پدر و مادر) او، برای وصلت منظور داده است، مطالبه کند.

اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته میشود، مگر اینکه هدایا بدون تقصیر طرف دیگر، تلف شده باشد».این ماده قانونی، ناظر به هدایایی است که قابل نگهداری باشند.

بنابراین، قیمت هدایای مصرف شدنی، مانند گل و شیرینی، قابل مطالبه و استرداد نیست. دکتر کاتوزیان در این باره مینویسد:

« هدایای مصرف شدنی به طور قطع بخشیده میشود و تلف آن ها ضمانی به بار نمی آورد » درباره هدایایی که «عادتاً نگاه داشته میشود» نیز، اگر از بین رفتن آنها، بدون تقصیر دریافت کننده هدیه اتفاق افتاده باشد، نمیتوان قیمت و ما به ازای آن را مطالبه کرد. تشخیص از بین رفتن بدون تقصیر این قبیل هدایا، برعهده دادگاه است.

هدایا پس از بهم خوردن نامزدی

بد نیست به این مسئله نیز اشاره کنیم که در دوران نامزدی، ممکن است میان دو طرف نامه هایی نیز رد و بدل شده باشد. در صورت بر هم خوردن نامزدی آن ها، طرفین موظف اند نامه های ردو بدل شده را به یکدیگر برگردانند؛ اما در صورتی که این نامه ها از بین رفته باشد، نمیتوان بابت نابودی آن ها خسارتی مطالبه کرد.

بنابراین هر دختر و پسری باید بدانند که چنانچه قبل از عقد، از طرف نامزدها یا خانواده های آنها هدایایی به طرف دیگر داده شده باشد، در تمام موارد، این هدایا قابل مطالبه نیست؛ بلکه باید شرایطی وجود داشته باشد تا بتوانند هدیه خود را پس بگیرند که این شرایط شامل موارد ذیل میشود:

وصلت به هم خورده باشد و بنا نباشد ازدواج صورت گیرد. در این صورت هدایایی که هریک از طرفین به طرف دیگر یا خانواده داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.این هدایا به منظور و در راستای وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگری تقدیم شده باشد.چنانچه عین هدایا موجود است عین قابل مطالبه و استرداد است اما چنانچه عین موجود نباشد، صرفاً قیمت هدایایی قابل مطالبه است که عادتاً نگاه داشته میشود. بر این اساس هدایای مصرف شدنی که با مصرف عین آن از بین میرود، از شمول این بند خارج است. هدایایی از نوع لباس و عطر از این گونه اند.قیمت هدایای نگاه داشتنی که تلف شده اند، در صورتی قابل مطالبه است که بدون تقصیر هدیه گیرنده تلف نشده باشد.به هم خوردن وصلت به دلیل فوت یکی از طرفین نباشد.

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی قانون گذار برای درخواست استرداد هدایای قابل مطالبه دوران نامزدی، استثنایی نیز قائل شده است. طبق ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی ، مفاد ماده قبل( ۱۰۳۷ ) ازحیث رجوع به قیمت، در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها به هم بخورد، مجری نخواهد بود »،

دکتر کاتوزیان در شرح این ماده قانونی مینویسد :« اگر هدیه، مالی باشد که عادتاً نگهداری میشود(مانند  حلقه نامزدی و انگشتر) و در اثر تقصیر گیرنده هدیه تلف گردد و نامزدی با مرگ یکی از دو نامزد بر هم بخورد، قیمت هدیه قابل مطالبه نیست. خواه متوفی دهنده هدیه باشد یا گیرنده آن»

نتیجه گیری وکیل استرداد هدایای نامزدی

به گفته وکیل استرداد هدایای نامزدی بطور کلی نامزدی برخلاف عقد نکاح قراردادی است که امکان برهم زدن آن توسط زوجین موجود می باشد . اما اگر هر یک از نامزدها، بدون دلیلی موجه، قرارداد نامزدی را به هم بزند، باید خسارات ناشی از عملکرد بدون دلیل خود را جبران کند زیرا هر چند او به موجب قانون حق برهم زدن قرارداد نامزدی را داشته است اما نباید از این حق قانونی خود سوءاستفاده کند و با تقصیر از آن به ضرر طرف دیگر بهره برداری کند.

همچنین طبق ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی ، در صورت بهم خوردن وصلت ، هدایای رد و بدل شده میتواند باز پس گرفته و ولی اگر عین هدایا موجود نباشد میتواند معادل ارزش آن هدیه بازپس داده شود ، مگر اینکه هدایا بدون تقصیر طرف دیگر، تلف شده باشد. برای آگاهی از نحوه استرداد و پس گرفتن هدایای نامزدی می توانید با وکیل استرداد هدایای نامزدی موسسه حقوقی صدرا مشورت کنید.

مشاهده کنید » وکیل تعزیرات

حتی ممکن است تا به حال واژه ی ولایت را در حوزه ی حقوق خانواده نشنیده باشید؛ و حتی با کلمه “ولی قهری” آشنایی نداشته باشید، اماجالب است بدانید که
از نگاه  قانون مدنی ایران دو نهاد ولایت و حضانت از هم جدا هستند و هرکدام
آثار و تبعات ومختص خود را دارند.

از نگاه قانون مدنی ایران دو نهاد ولایت و حضانت از هم جدا هستند و هرکدام آثار و تبعات ومختص خود را دارند.

در این مقاله قصد داریم ضمن تعریف دو واژه حضانت و ولایت ، به بررسی انواع ولایت قهری و حدود اختیارات ولی قهری را بررسی نماییم، پس تا پایان با ما همراه باشید.

تفاوت حضانت و ولایت

در واقع حضانت ، تکلیف در نگهداری و سرپرستی کودک است اما ولی کسی است که به حکم قانون اختیار یک یا چند نفر را در قسمتی از امور داشته باشد.

ولایت قهری و انواع آن

در حقوق، ولایت قهری شامل ولایت قهری خاص و عام میشود.

ولی قهری خاص، پدر و جد پدری فرزند است و هر یک از آنها میتوانند برای اولاد تحت ولایت خود و برای زمانی که والدین آنها در قید حیات نیستند، نماینده ای بمنظور اداره ی امور کودک و نگهداری از او تعیین کنند و او را به عنوان وصی در اختیار بگیرد.

 اما در صورت زنده بودن پدر یا پدربزرگ پدری هیچکدام نمیتوانند برای فرزند وصی تعیین کنند.

پس به عبارتی دیگر، در صورت زنده بودن پدر یا جد پدری، ولایت کودک بر عهده آنها است.
هر کدام از آنها میتوانند برای بعد از فوت خود به شرط فوت شدن دیگری، وصی ای تعیین کند تا اداره ی امور طفل را برعهده بگیرد.
درنتیجه، تا زمان زنده بودن هر کدام از پدر و جد پدری، نوبت به وصی نمیرسد.

وصی ای که از طرف ولی قهری منصوب شده است، اگر به نگهداری یا اداره کردن کارها اقدام نکند یا وظایف خود را انجام ندهد، عزل میشود (یعنی خود به خود از این سمت برکنار میشود) با رسیدن به سن 18 سال که سن قانونی است ، فرزند از شمول ولایت خارج میشود.

شرایط ولی قهری در عدم رشد عقلی فرد

رشد حالتی است که فرد درباره ی معیشت و مسائل اقتصادی تعقل و تفکر منطقی دارد.درصورتیکه فرد به جنون دچار شود ، دادگاه فردی را به عنوان قیم برای اداره ی امور مربوط به غیررشد و مجنون انتخاب میکند.که در ادامه به شرایط مختلف عدم رشد و ولایت ولی قهری اشاره نموده ایم:

• اگر طفل رشید نشود و عقل معاش پیدا نکند یا در همان حالت عدم رشد مجنون شود و جنون او ادامه پیدا کند، ولایت قهری پدر و پدربزرگ پدری ادامه پیدا میکند.

در واقع اداره ی امور افراد تا ۱۸ سالگی (مگر آنکه زودتر رشد آنها در دادگاه اثبات شود) ، ولی قهری یا وصی منصوب از طرف آنها است .

• هرگاه بلافاصله بعد از ۱۸ سال، فرد دچار جنون یا سفه ( یعنی عقل معاش خود را از دست بدهد) بشود ، ولایت ولی قهری یا وصی ادامه پیدا میکند.
• زمانیکه بلافاصله بعد از ۱۸ سال، فرد به رشد برسد، ولی مدتی بعد (مثلا در۲۰ سالگی) دچار جنون شود در این صورت از طرف دادگاه قیم انتخاب  خواهد شد .

صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز یعنی چه؟

مطابق قانون مدنی، ولی قهری در کلیه ی امور مالی مربوط به کودک ، نماینده ی قانونی اوست و تمام تصمیمات مالی او را میگیرد. در حقوق ایران، صغیر به دو گروه صغیر ممیز و غیرممیزتقسیم میشود.

صغیر ممیز فردی است که درکی از امور اطراف خود دارد. این شخص برای امور خود نیازمند اجازه ی ولی قهری است و اگر قراردادی ببندد، برای صحت آن قرارداد از لحاظ حقوقی نیازمند تأیید ولی قهری است. مگر اینکه یک قرارداد مالی به طور کلی به سود او باشد که در این حالت نیازی به اجازه ی ولی قهری نیست.

برای نمونه، اگر شخصی به صغیر مالی را ببخشد، ازآنجایی که این موضوع تماما برای صغیر منفعت است، نیازی به اجازه ی ولی قهری وجود ندارد .

صغیر غیرممیز طفلی است که درکی از امور ندارد و اعمال مالی و غیرمالی او خودبه خود باطل است. دراینجا تصمیم ولی قهری جایگزین اعمال صغیر غیرممیز میشود.

سفیه نیز تنها برای انجام امور مالی خود نیازمند تأیید و تنفیذ ولی قهری خواهد بود.

درمورد امور غیرمالی طفلی که تحت ولایت ولی قهری است، نظرات متفاوتی وجود دارد .

نکاح و طلاق دو مبحث مهمی هستند که مورد اختلاف فقها و حقوقدانان هستند. ولی با توجه به قانون مدنی، نکاح صغیر در حقوق ایران صحیح نخواهد بود .

حدود اختیارات ولی قهری

اعمال حقوقی ولی قهری بعد از رشد و خروج از ولایت قهری نیز معتبر است، اما در صورت اثبات عدم رعایت مصلحت طفل از سوی ولی قهری، طفل بعد از رسیدن به سن رشد میتواند ابطال آن امر را از دادگاه بخواهد.

برای مثال، فرض کنید که ولی قهری، در ۷ سالگی صغیر، یکی از اموال او را میفروشد.
هرگاه صغیر بعد از رسیدن به سن رشد بتواند ثابت کند که این مال به قیمت بسیار کمی فروخته و انجام این معامله به مصلحت او نبوده، دادگاه میتواند حکم ابطال معامله انجام شده را بدهد .

هرگاه ولی قهری به دلیل عدم رعایت مصلحت طفل، موجب ضرر به او شود، دادگاه میتواند او را برکنار و شخصی را به عنوان قیم برای طفل تعیین کند.

اگر ولی قهری بیمار شود یا به علت کهولت سن نتواند به اداره ی اموال بپردازد،
میتواند شخصی را به عنوان امین تعیین کند.
در غیر این صورت، دادگاه فردی را به عنوان امین به ولی قهری اضافه میکند تا در کنار او به اداره ی امور طفل بپردازد، اما در مواردی که ولی قهری غایب یا در زندان است،
به طور موقت فرد امینی تعیین میشود تا به جای ولی قهری امور را اداره کند .

با توجه به مواد مصرح قانون مدنی، در صورت طلاق والدین، مادر صرفا میتواند نقش حضانت و نگهداری طفل را به عهده  داشته باشد و کلیه ی امور مالی کودک برعهده ی پدر یا جد پدری اوست.

 باید توجه داشت که قوانینی این چنینی ممکن است، حضانت و نگهداری طفل از جانب مادر را با مشکلات متعددی روبه رو کند ، چراکه مادر نمیتواند یک حساب بانکی برای طفل افتتاح کند و در صورت فوت پدر، جد پدری طفل باید به عنوان ولی قهری تمام امور مالی او را به عهده بگیرد.

به طور کلی سه گروه از افراد محجور محسوب میشوند:

• صغیر: در واقع به کودکانی گفته میشود که به بلوغ و رشد نرسیده اند و هنوز قوه ی درک و تشخیص را ندارند و نمیتوانند خوب را از بد و سود را از زیان تشخیص بدهند، لذا حق انجام معامله را ندارند.
• مجنون: مجنون یا همان دیوانه کسی است که قوای عقلانی اش مختل شده است.

جنون دارای درجات مختلفی است، اما بین این درجات مختلف تفاوتی نیست و جنون به هر درجه ای که باشد، فرد محجور محسوب میشود؛ لذا مجنون به، ولی یا قیم نیاز دارد تا به عنوان نماینده ی قانونی او اعمال حقوقی لازم را از سوی او انجام بدهد.

در صورتی که فرزند خانواده ای از دوران بچگی مجنون بوده و بعد از بلوغ نیز ادامه داشته باشد، ولایت پدر و جد پدری بر او، همچنان باقی می ماند.

ولی اگر کودکی وقتی به بلوغ رسیده، مجنون نبوده و از تحت ولایت، ولی خارج شده ( قیم ) باشد، اما بعد از آن، مجنون شده باشد دیگر پدر و جد پدری بر او ولایت ندارند بلکه در این صورت از طرف دادگاه برای او تعیین میشود که ممکن است پدر یا پدربزرگ او به عنوان قیم تعیین شوند.

•  سفیه: منظور ازسفیه یا غیررشید شخصی است که علیرغم اینکه به بلوغ و رشد جسمانی رسیده است، توانایی اداره ی اموالش را ندارد و تصرفات او در اموالش عاقلانه نیست.

 یعنی سفیه اموال خود را در راه های غیرعقلانی مصرف میکند. وقتی رشید محسوب میشود یعنی وقتی فردی به سن بلوغ برسد بر طبق قانون خود به تنهایی میتواند این امور را اداره کند، اما در امور مالی رشد صغیری که بالغ نشده باید ثابت گردد.

آیا میدانید چه تفاوتی میان، ولی و قیم وجود دارد؟

 همانطورکه گفته شد، ولی تنها شامل پدر و جدپدری میشود که اختیارات آنها در قانون گسترده است و حتی شامل برخی امور غیرمالی میگردد؛ فرضا ازدواج دختر باکره باید با اجازه، ولی قهری او صورت بگیرد؛ بنابراین هر یک از پدر و جد پدری میتواند به تنهایی قراردادهایی برای محجور منعقد کند.

مثلاً مال او را بفروشد یا اجاره دهد یا مالی برای او خریداری کند و طرف معامله حق اعتراض و برهم زدن معامله را نخواهد داشت.

قیم هم مانند پدر و جد پدری مسئول اداره امور محجورین است. البته که مسئولیت قیم در جایی است که طفل صغیر یا مجنونی پدرش فوت کرده و یا صلاحیت ولایت را ندارد و جدپدری هم وجود نداشته و شخصی بعنوان وصی هم از سوی آندو برای اداره امور تعیین نشده باشد؛ لذا قیم از سوی دادگاه خانواده محل زندگی شخص محجور انتخاب میشود.

اختیارات قیم محدودتر از پدر و جد پدری است. از این رو برخی از معاملاتی که قیم انجام میدهد نیاز به اجازه از دادستان دارد مانند: فروش و رهن اموالی که قابل نقل و انتقال نیستند مانند زمین و ساختمان و…، انجام معامله ای که درآن محجور به قیم بدهکار میشود وگرفتن وام بدون ضرورت و احتیاج.

موارد سقوط ولی قهری

درست است که پدر و جد پدری همواره مصلحت کسانیکه تحت سرپرستی آنها هستند را رعایت میکنند، اما بعضا پیش می آید که ولی رفتارهایی برخلاف مصلحت محجور از خود نشان میدهد.

در این موارد نمیتوان اختیار اموال و سایر امور کودک را به چنین پدری سپرد؛ بنابراین راهکاری پیش بینی شده که هرگاه، ولی قهری محجور، یا به علتی ممنوع از تصرف شود، حق ولایت او ساقط شده و پس از رفع حجر یا رفع اشکال دوباره حق ولایت بازگردانده میشود.

اگر ولی قهری به علت خیانت یا نداشتن لیاقت لازم در اداره ی امور یا در اثر بیماری و ناتوانی و یا حیف و میل کردن اموال، نتواند اموال محجور را اداره کند و برخلاف وظایف خود عمل کند؛ باتوجه به ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی به وسیله دادگاه عزل و
از تصرف در اموال طفل منع میشود و برای اداره امور مالی فرد شایسته ای به
عنوان قیم تعیین میشود .

اگر، ولی قهری به واسطه سن بالا یا بیماری و امثال آن، قادر به اداره امور کسی که بر اوولایت دارد نباشد و شخصی را برای این امر تعیین نکند،
توسط دادگاه خانواده ضم امین میشود ،یعنی دادگاه یک نفر امین را انتخاب میکند تا همراه، ولی باشد و به این ترتیب اختیارات و آزادی، ولی محدودتر میشود.

در این صورت، ولی نمیتواند به تنهایی و بدون موافقت امین معاملاتی برای محجور انجام دهد بلکه باید مشترکاً با، ولی قهری و با موافقت یکدیگر اموال او را اداره کنند.

هرزمان ولی قهری غایب یا در حبس باشد و یا به هر علتی نتواند به امور صغیر و مجنون و سفیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود معین نکرده باشد، دادگاه یک نفر امین را به صورت موقت برای اداره ی امور در نظر میگیرد و اگر ولی، وکیلی از طرف خود تعیین کرده باشد، وکیل کارها و امور صغیر را انجام میدهد.ولی طبق ماده ۱۱۹۳ قانون مدنی همین که طفل (صغیر) کبیر شد و به سن بلوغ رسید و رشید شد، از تحت ولایت خارج میشود.

اگر بعداً سفیه یا مجنون شود قیمی برای او تعیین میشود.

نتیجه گیری

بطور کلی ولی قهری خاص به پدر و یا جدپدری قیم گفته می شود و در صورتیکه هیچ یک از این دو در قید حیات نباشند و یا صلاحیت ولایت قیم را بنا به صلاحدید دادگاه نداشته و جانشینی برای خود تعیین نکرده باشند ، دادگاه می تواند ولی را انتخاب کند.

ولایت قهری تا زمانی ادامه می یابد که صغیر توان درک و تصمیم گیری در امور بزرگ زندگی رانداشته باشد و این ولایت تا ۱۸ سالگی بوده و در صورتیکه صغیر رشید شده و رشد عقلی پیدا کند ولایت و سرپرستی صلب خواهد شد.

در صورتیکه صغیر دارای رشد عقلی نبوده ، سفیه یا دچار جنون باشد ولایت ادامه می یابد. همچنین اگر صغیر پس از 18 سالگی دچار جنون شود بنابر تصمیم دادگاه ، ولی برای وی تعیین می شود.

“مشاوران حقوقی (وکیل خانوادگی ) بسیاری در زمینه دعاوی خانوادگی فعالیت دارند که شما می توانید برای رفع مشکل و درخواست خود به آنها مراجعه کنید. یکی از مجموعه های خوب حقوقی که متشکل از بهترین وکیل های تهران بوده ، موسسه حقوقی صدرا است .

شما میتوانید سوالات و مشکلات خود را با مشاوران مجرب این مجموعه درمیان گذاشته و بصورت (رایگان) خدمات مشاوره ای دریافت کنید.”