معامله فضولی یعنی اینکه یک شخصی برای یک فرد دیگر یا با مال دیگری، معامله کند بدون این که نماینده یا کسی که اجازه از طرف مالک دارد از طرف او باشد معامله فضولی ممکن است تملیکی باشد و یا عهدی ؛
در مثال معامله فضولی این است که تملیکی که شخصی مال دیگری را بدون اینکه مالک اجازه بدهد به دیگری بفروشد در مثال معامله فضولی عهدی این است که یک فردی به حساب یک فرد دیگری متعهد شود که عملی را برای طرف دیگر معامله انجام دهد.
کسی که بدون نمایندگی و اجازه برای فرد دیگری معامله را تشکیل میدهد اصطلاحا فضول و طرف معامله او را اصیل و شخص دیگر را که معامله برای او یا به مال او انجام شده است، غیر می‌گویند.
انتقال مال غیر یعنی معامله ای که شخص بدون داشتن اجازه و با معرفی کردن خودش به عنوان فردی که اصیل است در معامله و صرفا به خاطر ضربه وضرر زدن به دیگری و بردن سود مادی اقدام به معامله میکند که به خاطر واضح بودن سوء نیت او این جرم از عناصر جرم کلاهبرداری است.
همانطور که میدانید معامله فضولی مبحثی حقوقی و انتقال مال غیر مبحثی مرتبط با حقوق کیفری است .
یعنی در معامله فضولی حتی اگر هدف ان انتقال مال باشد ولی اولا باید جرم سوءنیت در جرایم کیفری ثابت شود ولی در غیر این صورت فضول ، ضامن مالی که به او تعلق ندارد میباشد و یا با تنفیذ اصیل یا صاحب مال باید نقصان کار را رد نماید والا شامل رد مال یا قیم یا مثل یا بدل از آن میگردد.
انتقال به غیر
در انتقال به غیر خصوصا در کلاهبرداری مثل نمونه های زیر تحقق سوء نیت کاملا مشهود است:
۱-کسی که خودش را اصیل ملکی معرفی کرده و به چندین نفر اجاره یا رهن بدون اجاره نامه یا دست نوشته دهد.
۲- با نیرنگ فریب مالی را به تعداد افراد زیادی به هر شکل منتقل نماید.
۳-کسی که با سند سازی و جعل منتقل نماید.
۴- عنصر اصلی معنوی و مادی از نظر ضرر و زیان حاصل از آن سود فرد است.
ولی در موضوعی می بینید فردی از مال الارث خود که مشاع است و سند تفکیکی ندارد بفرض صحیح بودن موضوع مانحن فیه ۲دانگ را به دوست خود با مبایعه نامه واگذار می نماید شاید در نظر اول بگویم این نیز انتقال لاحق مال است ولی نقصان عنصر ( سوء نیت) آشکار است!
مانند فرزندی که اتومبیل پدر خود را که مشارالیه در سفر است بفرض گرانتر فروختن و سود بیشتر بردن پدر بدون اذن منتقل می نماید جهل حکمی وموضوعی می تواند از تفاوت های فاحش بحث باشد.
رد مال در انتقال مال غیر از مصادیق مجازات جرم انتقال مال غیر است
رد مال اگر با مانع قانوني ديگري برخورد نكند بايد موضوع حكم قرار گيرد . مانع مي تواند انتقال رسمي مال به نام ثالث باشد كه در چنين وضعي فردی که حق با اوست و صاحب مال است بايد در جهت ابطال سند ايشان و خلع يد و قلع بنا اقدام كند.
اگر صرفا از مال منتفع شده باشد محکوم به پرداخت اجرت المثل و رد کلی عین مال به صاحب اصلی است .
عناصر تشکیل دهنده کلاهبرداری در انتقال مال غیر
عناصر تشکیل دهده کلاهبرداری عبارت است از :
- متقابانه بودن
- بردن مال
- منتفع شدن و…
که البته این معیار ها باید با توجه به وضعیت مجرم متغیر است تا باعث مشکلات بعدی نشود. هدف اصلاح مجرم است نه نابودی او . وما صراحتا این را میدانیم که این مجازاتها اعم از مالی و غیر مالی بر اطرافیان مجرم نیز تاثیر گذار است بر خلاف اصل شخصی بودن جرم مجازات است.
در بزه انتقال مال غیر، که در حکم کلاهبرداری است، شخص مال غیر را منتقل میکند و از جهت انتقال که به شکل بیع یا صلح میباشد اموال نامشروعی به دست می‌آورد:
الف – چنانچه شکایت توسط خریدار و صاحب مال هر دو مطرح شود، دادگاه در خصوص رد مال نسبت به اموالی که خریدار بابت خرید (مال غیر) پرداخت کرده است به نفع او حکم میدهد و در مورد صاحب مال، در صورتی که مال مورد کلاهبرداری مال منقول باشد و از تصرف مالک خارج شود دادگاه رد آن مال را به نفع صاحب مال حکم میدهد. لیکن اگر مال غیرمنقول باشد و سابقه سند رسمی داشته باشد رد مال در این مورد در صورتی مورد حکم دادگاه قرار می‌گیرد که مالک با جعل سند رسمی مال را از اختیار قانونی صاحب مال خارج میکند که در این صورت رد مال که همان ملک موضوع شکایت است مورد حکم قرار می‌گیرد.
اما در صورتی که متهم با سند عادی، مال غیرمنقول را منتقل کند چون به مالکیت صاحب مال (دارای سند رسمی) خدشه‌ای وارد ننموده است (ماده 22 قانون ثبت) رد مال (ملک) موضوعیت ندارد، مگر شاکی که همان صاحب مال است خساراتی را در جهت اثبات شکایت خود متحمل شده باشد که در این صورت، دادگاه مکلف است نسبت به خسارات متحمله رای دهد. با این حال چنانچه ملک از تصرف مالک خارج گردد دادگاه باید در جهت رد مال ملک موضوع شکایت را به صاحب آن رد نماید. ب- چنانچه شکایت توسط یکی از افراد ذی‌نفع، مانند خریدار مال غیر و یا صاحب مال مطرح شود، دادگاه در خصوص رد مال، حسب مورد به شرح فوق اقدام میکند.
درصورتیکه تمایل به مشاوره با وکیل خانواده وبهترین وکیل تهران دارید میتوانید بصورت آنلاین از وکیل مورد نظر نوبت گرفته و یا بصورت تلفنی مشاوره (رایگان ) دریافت نمایید.
