نحوه ی صدور حکم رشد

تمامی انسان ها در دوره کودکی خود از تصرف در اموال خود ممنوع هستند و پس از بلوغ قادر به اداره امور حقوقی خود هستند بنابراین سن بلوغ در پسر ١۵ سال تمام قمری و در دختر ٩ سال تمام قمری می باشد البته باید گفته شود؛ برای اینکه صغیر، از حجر خارج شود، رسیدن به سن بلوغ شرط نیست بلکه باید رشد او نیز ثابت شود ،همچنین گاهی ممکن است که افراد با وجود اینکه به سن بلوغ رسیده اند اما باز هم توانایی اداره امور خود را نداشته باشند و همچنان محجور محسوب شوند و فاقد اهلیت می‌باشند. بنابراین برای اینکه یک صغیر از حجر خارج شود و محجور محسوب نشود، می بایست بلوغ و رشد او توسط دادگاه احراز گردد در این مقاله همچنین در خصوص ثبت نام حکم رشد صحبت خواهیم کرد.

اهلیت چیست؟

اهلیت از نظر حقوقی عبارتست از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق، توانایی قانونی برای دارا شدن حق، اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده می‌شود، همچنین در قانون مدنی قید شده است که اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود و منظور از این نوع اهلیت اهلیت تمتع می‌باشد بنابراین هر شخصی دارای اهلیت تمتع است و می‌تواند صاحب حق باشد حتی صغار و مجانین می‌توانند طرف حق واقع گردند و حتی کودک و یا شخص دیوانه می‌تواند مالک یا طلبکار باشد.

رشد به چه معناست؟

رشد به معنای این است که شخص توانایی استفاده و اداره اموال خود را به نحو عقلانی داشته باشد و از اموال خود به طرز صحیحی بهره برداری نماید و شخصی که چنین ویژگی داشته باشد را رشید می‌نامند، بنابراین کسی که اموال خود را بدرستی نگهداری نکند یا معاملاتی انجام دهد که در آن به راحتی فریب بخورد یا پول و اموال خود را صرف انجام خرید اموری کند که منفعتی برای وی ندارد را غیر رشید و یا به عبارتی سفیه می‌نامند، بطور کل غیر رشید کسی است که توان اداره اموال خود را به طور متعارف و صحیح را ندارد و یا به عبارتی عقل معاش ندارد و بر همبن اساس در قانون قید شده است اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی می توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد.

سن رشد

همانطور که گفته شد سن بلوغ در دختر و پسر متفاوت است، اما سن رشد تا در قانون مدنی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۸ سال تمام شمسی بود و تفاوتی در دختر و پسر وجود نداشت، اما در حال حاضر ۱۸سال هیچ منشأ و ملاک قانونی ندارد و تا قبل از رسیدن به سن بلوغ، صدور حکم رشد ممکن نیست بنابراین پسر پس از اتمام ۱۵ سال قمری تا قبل از اتمام ۱۸ سال شمسی و دختر پس از اتمام ۹ سال قمری و تا قبل از اتمام ۱۸ سال شمسی می‌توانند تقاضای گواهی رشد بدهند.
نکته قابل توجه این است که بحث رشد در رابطه با امور مالی است (اموری مانند خرید، فروش، اجاره ، رهن و…) و شامل امور غیرمالی نمی‌شود.

مدارک لازم جهت اقدام برای حکم رشد

شناسنامه و کارت ملی
استشهادیه یا اسنادی که ادله ای مناسب جهت صدور حکم رشد باشند
فرم درخواست صدور حکم رشد

نحوه صدور حکم رشد

گواهی رشد سندی است که بیان می‌کند شخصِ بالغ شده و قبل از اتمام ۱۸ سال شمسی، از نظر مالی و اقتصادی، توانایی لازم را جهت تجزیه و تحلیل امور را دارد و دیگر نیازی به سرپرست یا شخص دیگری که در امور وی نظارت کند نمی باشد، بنابراین افرادی که زیر ۱۸ سال سن دارند و در انحصار وراثت ، دریافت وام ازدواج، دریافت دیه، اجازه برای خروج از کشور و… قرار میگیرند میتوانند درخواست تعیین سن دهند

متن دادخواست جهت درخواست حکم رشد

ریاست محترم دادگاه
با سلام
احتراما باستحضار می رساند اینجانب … فرزند … به شماره شناسنامه … کد ملی … بموجب مدارک سجلی تقدیمی در تاریخ … به دنیا آمده ام. بنابر شرایط موجود، سن اینجانب بیش از ١۵ سال تمام قمری است و بنده از تمام جهات اعم از عقلی و جسمی به میزان رشد کافی رسیده ام و بنابراین یقین دارم که شخصا می توانم به اداره امور و اموال خود در تمامی زمینه های مالی یا غیرمالی بپردازم. علی ایحال با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی تقاضای صدور حکم رشد، مطابق با خواسته تقدیمی مورد استدعاست.

مرجع صالح برای صدور حکم رشد

در صورتی که شخص برای تصرف در امور مالی خود نیاز به اثبات رشد خود داشته باشد باید به دادگاه خانواده یا دادگاه امور سرپرستی مراجعه نماید و درخواست صدور گواهی رشد را علیه ولی قهری یا قیم و دادستان مطرح کند، در صورتی که قاضی شخص را به پزشکی قانونی ارجاع دهد و ادعای شخص بعد از انجام تحقیقات لازم و جلب نظر کارشناس متخصص، در صورت اثبات حکم رشد صادر میگردد، بنابراین درخواست صدور گواهی رشد باید در قالب دادخواست و به دادگاه خانواده و یا دادگاه امور سرپرستی محل اقامت درخواست کننده داده شود. لازم به ذکر است در شهرهایی که دفاتر خدمات قضایی وجود دارد باید از طریق این دفاتر اقدام شود.

مجازات تهدید و آبروریزی در فضای مجازی

نحوه صدور

پس از ارائه دادخواست دادگاه جلسه ای تشکیل می‌دهد و پس از دریافت گواهی مربوطه از پزشکی قانونی، خواهان آن را به دادگاه تحویل می دهد و در وقتی که دادگاه تعیین میکند با حضور خواهان جلسه ای تشکیل میشود و قاضی جهت صدور حکم رشد از خواهان سوالاتی می پرسد که رشد عقلی او را احراز نماید. این سوالات مشمول سوالاتی مربوط اقتصاد، سوالات اجتماعی و ادراکی از مفاهیم مالی و مدنی می‌باشد، پس از تشخیص رشد خواهان ، قاضی دادگاه مربوطه حکمی را مبنی بر رشد خواهان صادر می کند که خواهان می تواند بر اساس آن تمامی امور و معاملات خود را انجام دهد.

سوالاتی که معمولاً توسط قاضی پرسیده میشود

اگر شما ۱۵ میلیون تومان پول داشته باشید اولین کاری که با آن می‌کنید چیست؟
قیمت سکه و دلار چقدر است و چه مقدار نوسانات داشته است؟
تفاوت بین کارت ملی و کارت هوشمند در چیست؟
خرید خودرو پراید به طور ثبت نامی و خرید آزاد چه تفاوتی دارید و قمیت هریک چگونه است؟
چک چیست؟
اگر کسی قصد خرید از شما داشته باشد و به این نحو باشد به طور قسطی و یا با چک بخواهد وسیله ای را از شما بخرد ایا قبول میکنید؟

رسیدگی پزشکی قانونی جهت احراز سن رشد

از جمله خدمات سازمان پزشکی قانونی کشور که در بخش کارشناسی انجام میدهد تعیین سن و صدور گواهی رشد است همانطور که گفته شد گواهی رشد با به همراه داشتن نامه ای که از مرجع قضایی صالح صادر گردیده ارائه می‌شود، بنابراین متقاضی گواهی رشد با در دست داشتن معرفی نامه ی قاضی صالح به یکی از مراجع پزشکی قانونی مراجعه نماید، بنابراین در خصوص تشخیص رشید بودن شخص و اعلام نظریه کارشناسی در این موضوع خواهان از نظر عقلی و جسمی معاینه میشود و مشخص میشود رشید محسوب می‌شود و در نهایت بر اساس شرایط لازمی که بایستی احراز گردد حکم رشد توسط مرجع قضایی مربوطه صادر می گردد

آیا حکم رشد قابل لغو شدن است؟

جواب این سوال مثبت است، بنابراین در صورتی که خواهان به سن قانونی رسیده باشد و بالغ محسوب شده باشد اما پس از سن بلوغ مشخص شود که وی فاقد اهلیت شده است لغو حکم رشد او را باید در دادگاه مطرح نمود که دادگاه پس از درخواست لغو حکم موضوع مطروحه را به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد و پس از اینکه توسط کارشناس متخصص بررسی لازم به عمل بیاید و عدم اهلیت شخص ثابت شود دادگاه حکم رشد را لغو و حکم به حجر را صادر می نماید  و  در صورتی که شخص قیم و یا ولی نداشته باشد قاضی برای او قیم و یا ولی تعیین می‌نماید لازم به ذکر است گفته شود در صورتی که حکم قطعی شود امکان رسیدگی مجدد در خصوص این موضوع وجود نخواهد داشت

نحوه صدور

صدور حکم رشد توسط دادگاه و مرجع قضایی صالح که در باور عموم به اشتباه به عنوان ثبت نام حکم رشد شناخته می شود یکی از  احکامی است که در نتیجه ی آن گواهی رشد برای شخص متقاضی صادر می شود. طبق یک قاعده کلی مقرر در قانون مدنی سن اهلیت اشخاص برای دختر ۹ سال قمری و برای پسر ۱۵ سال قمری است. این سن اگرچه سنی محسوب می شود که در آن شخص بالغ به حساب می آید اما مطابق با تبصره ۲ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی در مورد صغیری که به سن بلوغ رسیده  لازم است رشد او برای تصرف در امور مالی اثبات شود.

 منظور از رشد آن است که شخص به توانایی و اهلیت لازم برای اداره اموال خود به لحاظ عقلانی رسیده باشد. احراز رشد شخص با توجه به اهمیت این موضوع و توجه خاص قانون گذار در حمایت از شخص و جلوگیری از حیف و میل شدن اموال او تنها با حکم دادگاه و به تبع آن صدور گواهی رشد امکان پذیر است. در این نوشتار قصد داریم شما را با مفهوم رشد و نحوه صدور حکم رشد توسط دادگاه که به غلط با عنوان ثبت نام حکم رشد شناخته می شود آشنا کنیم. 

حکم رشد یا ثبت نام حکم رشد؟!

در ابتدا لازم است این شبهه را از ذهن بزداییم و به این پرسش پاسخ دهیم که اصطلاح حکم رشد صحیح است یا ثبت نام حکم رشد؟! توجه داشته باشید که صدور گواهی رشد تنها از طریق حکم دادگاه امکان پذیر است و به عبارت ساده تر برای صدور گواهی رشد امکان حضور نزد مرجع خاصی برای ثبت نام و نهایتا صدور گواهی رشد یا به اصطلاح ثبت نام حکم رشد وجود ندارد. این امر خود گواه اهمیت موضوع احراز و اثبات رشد است و تنها به دادگاه و با تحقق شرایط خاص قانونی سپرده شده است. بنابراین پیش از توضیح بحث رشد و نحوه ی صدور حکم رشد توسط دادگاه لازم است بدانید اصطلاح ثبت نام حکم رشد که در میان مردم متداول است اصطلاح حقوقی و صحیحی نمی باشد.

وکیل حکم رشد

با توجه به آن که صدور حکم رشد توسط دادگاه به عمل می آید لذا به سبب پیچیدگی رویه های موجود در دادگاه ها و نا آگاهی افراد لازم است پیش از هر اقدامی با یک وکیل متخصص برای اخذ حکم رشد از دادگاه مشورت نمایید. اخذ حکم رشد از دادگاه در قدم اول نیازمند تنظیم دادخواست صدور حکم رشد است و به تبع آن و با تشکیل جلسه دادرسی لازم است شخص به طور مستند و قانونی رشید بودن خود را برای صدور حکم رشد ثابت کند. طبیعتا این امر نیازمند آشنایی و شناخت جامع نسبت به قوانین و مقررات مربوطه و آشنایی با رویه های ناظر بر دادگاه ها و مراجع قضایی است که یک وکیل مجرب می تواند شما را در این امر یاری رساند.

در موارد بسیاری دیده شده است که عموم مردم به سبب نا آگاهی نسبت به قوانین و مقررات اصطلاح ثبت نام حکم رشد را به جای حکم رشد به کار می برند. از این دست نا آگاهی ها نسبت به قوانین و رویه های موجود در دادگاه ها می توان نمونه های بیشماری را نام برد. طبیعتا حضور یک وکیل مجرب و مشورت با او در پرونده های مختلف حقوقی از جمله برخورداری از یک وکیل مجرب برای اخذ حکم رشد به سبب شناخت جامع و مهارت علمی و عملی او می تواند یاری رسان شما باشد.

مزایای صدور

درخواست صدور حکم رشد از دادگاه یا به تعبیر ناصحیح عموم ثبت نام حکم رشد و به تبع آن صدور گواهی رشد مزایا و فواید خاص خود را دارد. برای مثال از طریق صدور گواهی رشد توسط دادگاه شخص این امکان را پیدا می کند که در کلیه امور مالی و غیر مالی خود مانند ارث و طلاق یا انجام یک معامله مالی دخالت کند.

نتیجه گیری

در صورتی که شخصی به هر دلیلی خواهان صدور حکم رشد باشد اعم از انجام معاملات یا ارث و… باید دلایل و مدارکی مستند و محکمی به همراه داشته باشد تا رشید بودن وی احراز گردد در غیر این صورت موفق به اخذ حکم رشد نخواهد شد، همچنین لازم به ذکر است؛ موضوعاتی همچون ازدواج نیاز به حکم رشد ندارد چه بسا پسر ۱۵ ساله ای میتواند با دختر ۱۳ ساله میتواند ازدواج کند و حکم رشد در خصوص انجام معاملات و برعهده گرفتن امور مالی مثمر ثمر واقع می‌شود.