قتل غیر عمد در رانندگی و مجازات آن

حوادث ناشی از رانندگی یکی از مرسوم ترین حوادثی است که به سبب بی احتیاطی و بی توجهی رانندگان و رعایت نکردن مقررات راهنمایی و رانندگی همه ساله به وقوع می پیوندد. در این میان در مواردی اشتباهات ناشی از رانندگی ممکن است برای راننده جبران ناپذیر شود و در اثر بی احتیاطی او یک انسان جان خود را از دست بدهد. با توجه به اهمیت و وقوع بسیار حوادث رانندگی منجر به فوت در این نوشتار به بررسی موارد قتل غیر عمد ناشی از حوادث رانندگی و مجازات آن و سایر موارد قانونی می پردازیم.

مطالعه کنید >>> وکیل کیفری

انواع قتل و ارتباط آن با تصادفات رانندگی

در قدم اول برای آن که در خصوص تصادفات رانندگی و قتل غیر عمد ناشی از آن آشنا شویم لازم است با انواع قتل مقرر شده در قانون آشنا شویم و سپس با تکیه بر نوع قتل غیر عمد به بررسی حوادث و تصادفات رانندگی و مجازات مقرر در قانون بپردازیم.

در معنای کلی و با توجه به قانون دو نوع اصلی قتل عمدی و غیر عمدی در نظر گرفته شده است. قتل غیر عمدی نیز به دو شاخه ی قتل شبه عمد و خطای محض تقسیم می شود. به طور کلی منظور از قتل عمدی آن است که شخص به طور عمدی و با قصد قبلی تصمیم به قتل یا ضرب و جرح عمدی بر فردی را داشته باشد که در این حالت شخص مرتکب به مجازات قصاص محکوم می شود.

همانگونه که گفته شد بر اساس قانون قتل غیر عمد نیز در دو دسته ی شبه عمدی و خطای محض تقسیم می شود. قتل شبه عمد مطابق با ماده ی ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی  شامل موارد زیر می باشد و مرتکب حسب مورد به پرداخت دیه و حبس محکوم می شود:

• هرگاه مرتکب نسبت به مجنیٌ علیه قصد رفتاری را داشته لکن قصد قتل او را نداشته باشد.
• هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی شیء یا حیوان و یا افراد است به مجنیٌ علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم گردد.
•  هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر اینکه جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.

منظور از قتل خطای محض نیز حالتی است که مرتکب در حالت خواب یا بیهوشی مرتکب قتل شده است یا قتل به وسیله ی محجورین مانند فرد صغیر یا مجنون اتفاق افتاده باشد. با توجه به مقدمه ی گفته شده مشخص می شود که منظور اصلی در تصادفات رانندگی حوادثی است که به سبب غیر عمدی منجر به قتل شخص می شود.

مطالعه کنید >>> مجازات شرکت در قتل

قتل غیر عمد در تصادفات رانندگی

مشخص است که هنگامی که راننده با زیر پا گذاشتن  قوانین و مقررات رانندگی مانند سرعت غیر مجاز باعث قتل فردی می شود عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی را به طور عمدی انجام داده است اما خواهان آن نبوده است که شخصی بر اثر این بی احتیاطی او به قتل برسد بنابراین قتلی که او مرتکب شده است قتل غیر عمدی است.

مجازات قتل غیر عمد در تصادفات رانندگی در قانون مجازات اسلامی

 مطابق با ماده ی ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی در صورت قتل غیر عمد در تصادفات رانندگی راننده به مجازات زیر محکوم می شود:

• شش ماه تا سه سال حبس
• پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم

موارد تشدید مجازات قتل غیر عمدی در تصادف رانندگی

مطابق با ماده ی ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی در صورت تحقق هر یک از موارد زیر مجازات راننده تشدید می شود:

•  هرگاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده باشد.
• هرگاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم گواهینامه رانندگی نداشته باشد
•  هرگاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم زیادتر از سرعت مقرر حرکت می‌کرده است
• هر گاه راننده وسیله نقلیه  را با وجود نقص و عیب مکانیکی مؤثر در تصادف به کار انداخته یا در محل‌هایی که برای عبور پیاده‌رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل‌هایی که عبور از آن ممنوع‌گردیده است رانندگی نموده باشد

 به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در ماده ی ۷۱۴ محکوم خواهد شد. دادگاه می‌تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم نماید.

مطالعه کنید >>> قتل عمد ، مشارکت در قتل

قتل غیر عمد در تصادف رانندگی در صورت گواهینامه نداشتن راننده

ممکن است تصور کنید که اگر راننده ای گواهینامه ی رانندگی نداشته باشد و در تصادف رانندگی موجب قتل غیر عمد شخصی شود به مجازات قتل عمدی محکوم می شود و حسب مورد قصاص خواهد شد. اما توجه داشته باشید که این گونه نیست در حقیقت شخصی که بدون گواهینامه یا بدون تمدید گواهینامه ی خود رانندگی کرده است و مرتکب قتل غیر عمد شخصی شده است دو جرم انجام داده است :

• در درجه ی اول او به سبب قتل غیر عمد به مجازات مقرر در ماده ی ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی یعنی حبس از شش ماه تا سه سال و پرداخت دیه در صورت مطالبه ی اولیای دم محکوم خواهد شد.
• در درجه ی دوم مطابق با ماده ی ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی به مجازات مقرر محکوم خواهد شد این ماده بیان می دارد که؛ هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامهٔ مخصوص است، بنماید و همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیهٔ موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسایل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک‌ میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

قتل غیر عمد در تصادف رانندگی و فرار از صحنه ی تصادف

بسیار شایع است که راننده ی وسیله ی نقلیه در هنگام تصادف رانندگی دچار اضطراب می شود و به دلیل ترس صحنه ی تصادف را ترک می کند اما توجه داشته باشید که فرار از صحنه ی تصادف مطابق با قانون منجر به تشدید مجازات خواهد شد بر اساس ماده ی ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی؛ هرگاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مامورین انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور (سه سال حبس) محکوم خواهد شد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به تصادفات رانندگی منجر به فوت

از آن جا که قتل غیر عمدی در تصادفات رانندگی دارای جنبه ی عمومی جرم است و مرتکب حتی با وجود گذشت اولیای دم به مجازات حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می شود دادستان به تعقیب این جرم در دادگاه می پردازد و دادگاه صالح نیز دادگاهی است که تصادف منجر به قتل غیر عمدی در آن مکان رخ داده است.

گذشت اولیای دم در تصادفات رانندگی منجر به فوت

مطابق با ماده ی ۷۱۴ یکی از مجازات هایی که راننده به سبب قتل غیر عمد در تصادف رانندگی محکوم می شود پرداخت دیه در صورت مطالبه ی اولیای دم است حال اگر اولیای دم از مرتکب گذشت نمایند جنبه ی خصوصی جرم از بین می رود و چنین گذشتی می تواند تاثیر مثبتی بر جنبه ی عمومی این جرم یعنی حبس از شش ماه تا سه سال داشته باشد و قاضی بتواند برای راننده ی مرتکب تخفیفاتی در مجازات قائل شود.

نتیجه گیری

تصادفات و حوادث ناشی از رانندگی یکی از شایع ترین حوادث محسوب می شود که همه ساله شاهد آن هستیم. گاهی تصادفات رانندگی به سبب عدم توجه به مقررات راهنمایی و رانندگی منجر به قتل غیر عمدی می شود در این حالت قانون گذار پرداخت دیه و حبس را به عنوان مجازات راننده خاطی در نظر گرفته است و در مواردی نیز مجازات راننده را تشدید کرده است. شما می توانید برای در خصوص نحوه ی پیگیری تصادفات رانندگی منجر به قتل غیر عمدی در دادگاه با یک وکیل امور کیفری مشورت نمایید.

شما می توانید برای آشنایی بیشتر با وکلای مرکز به مشاوره حقوقی رایگان و رزرو نوبت مراجعه نمایید .