نفی ولد و شرایط اثبات آن

نفی ولد و اقامه دعوای نفی ولد در نگاه اول شاید مفهومی پیچیده به نظر می رسد. در حقیقت اصطلاح نفی ولد برگرفته از مفاهیم فقهی می باشد که در قانون نیز مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است و امکان طرح دعوای نفی ولد را پیش بینی کرده است. نفی ولد در اصطلاح حقوقی و در معنای قانونی عبارت است از اثبات نداشتن رابطه مشروع و قانونی با فرزند متولد شده است. به این ترتیب شوهر با طرح دعوای نفی ولد در دادگاه و با ارائه دلیل نسبت پدری و فرزندی میان او و طفل متولد شده را انکار می کند.با توجه به اهمیت نحوه ی طرح این دعوا در دادگاه در این نوشتار قصد داریم شما را با حکم نفی ولد در قانون، تفاوت نفی ولد و نفی نسب و شرایط اثبات آن آشنا کنیم.

حکم نفی ولد در قانون

مطابق با یک اصل قانونی هنگامی که زوجه فرزندی را به دنیا می آورد اصل بر آن است که این فرزند ناشی از روابط مشروع و قانونی میان آن زن و همسرش بوده است مگر خلاف آن ثابت شود. این اصل که با عنوان اماره فراش شناخته می شود در قانون مدنی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

مطابق با ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی؛ طفل متولد در زمان زوجیت، ملحق به شوهر است مشروط بر این که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد، کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.

همچنین مطابق با ماده ۱۱۵۹ این قانون؛ هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شود ملحق به شوهر است مشروط بر این که مادر هنوز شوهر نکرده و از تاریخ انحلال نکاح تا روز ولادت طفل بیش از ده ماه نگذشته باشد مگر آن که ثابت شود که از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت، کمتر از شش ماه و یا بیش از ده ماه گذشته باشد.

بنابراین مطابق با قانون هنگامی که در انتساب فرزند به پدر تردید به وجود آید. شوهر بایستی چنین امری را نزد دادگاه با طرح دعوای نفی ولد یا نفی نسب اثبات کند. بنابراین نفی ولد به معنای آن است که شوهر زنی انتساب فرزند متولد از زوجه را به خود نفی کند و طفل متولد شده را فرزند خود نداند. حکم نفی ولد در قانون و طرح این دعوا شرایط خاص خود را دارد که در ادامه این مقاله بررسی خواهد شد‌.

شرایط اثبات نفی ولد

از آن جا که اثبات نفی ولد آثار مهم و خاص حقوقی در بر دارد، قانون گذار در شرایط لازم برای اثبات نفی ولد سختگیری خاصی داشته است. یکی از شرایط مهم اثبات نفی ولد طرح این دعوا در مدت زمان محدودی است و پس از آن دادگاه دعوای نفی ولد را استماع نخواهد کرد. همچنین اگر زوج به هر طریقی اقرار به انتساب فرزند متولد شده به خود کند، دعوای نفی ولد از او مسموع نخواهد بود.

مطابق با ماده ۱۱۶۲ قانون مدنی؛ دعوای نفی ولد باید در مدتی که عادتاً پس از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل برای امکان اقامه ی دعوا کافی می‌باشد اقامه گردد و در هر حال دعوا مزبور پس از انقضای دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود.

البته در صورتی که شوهر از تاریخ تولد فرزند متولد شده مطلع نبوده باشد یا در این خصوص فریب خورده باشد مطابق با ماده ۱۱۶۳ قانون مدنی، امکان طرح دعوای نفی ولد دو ماه پس از این تاریخ وجود دارد.

طرح دعوای نفی ولد

انکار نسبت پدری و فرزندی میان پدر و فرزند متولد شده از جانب زوج همانطور  که گفته شد از طریق طرح دعوای نفی ولد صورت می گیرد. طرح این دعوا به دلیل آثار حقوقی مهم از جمله عدم برخورداری طفل از حقوق قانونی خود پس از اثبات نفی ولد وابسته به شرایط خاصی است از جمله رعایت مرور زمان دو ماهه در طرح دعوا که در بالا توضیح داده شد.

طرح این دعوا مانند سایر دعاوی حقوقی با تقدیم دادخواست به دادگاه صالح به عمل می آید. این دعوا بایستی از جانب پدر به طرفیت فرزند متولد شده و مادر این فرزند اقامه شود.

تفاوت نفی ولد و نفی نسب

پس از بررسی حکم نفی ولد در قانون لازم است به اصطلاح نفی نسب و طرح دعوای نفی نسب نیز توجه داشته باشید. دعوای نفی ولد و نفی نسب اگر چه در ظاهر با یکدیگر شباهت دارند اما تفاوت های مهمی نیز دارند که در آثار حقوقی مترتب بر آن نقش بسیار مهمی دارد. بنابراین در ادامه به تفاوت نفی ولد و نفی نسب می پردازیم.

نفی نسب نیز به معنای انکار انتساب و قرابت با طفل متولد شده است اما تفاوت مهم آن با حکم نفی ولد آن است که در نفی نسب امکان طرح دعوا از جانب هر ذی نفعی چه پدر، چه مادر، برادر و… وجود دارد. این امر به خصوص در ارث بری طبقات مختلف ورثه نقش بسیار مهمی دارد. برای مثال برادران متوفی با طرح دعوای نفی نسب و اثبات آن در خصوص تنها فرزند متولد شده می توانند وارث محسوب شوند. در حالی که در دعوای نفی ولد تنها پدر انتساب فرزند متولد شده را به خود نفی می کند‌.

توجه داشته باشید که طرح دعوای نفی ولد دارای مهلت دو ماهه است در حالی که طرح دعوای نفی نسب مهلت قانونی خاصی ندارد.

دادگاه صالح به رسیدگی

طرح هر دعوایی مطابق با قانون در صلاحیت دادگاه خاصی قرار دارد. در این میان طرح دعوای نفی ولد و نفی نسب نیز طبق قانون در صلاحیت دادگاه خانواده است. طرح این دعوا مانند هر دعوای دیگر نیازمند تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده است و مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی بایستی در دادگاه خانواده محل اقامت خوانده اقامه شود‌.

مشاوره حقوقی نفی ولد

حکم نفی ولد در قانون و نحوه ی طرح دعوای نفی ولد، تفاوت نفی ولد و نفی نسب و شرایط اثبات این دعوا و رویه ی دادگاه و مراجع قضایی از جمله مسائلی است که مشاورین حقوقی حوزه خانواده و وکیل خانواده به آن تسلط و احاطه ی کامل دارند. لذا ضروری به نظر می رسد پیش از طرح دعوای نفی ولد یا نفی نسب با یک وکیل مجرب امور خانواده مشورت کنید.

همانطور که بیان شد مهلت طرح دعوای نفی ولد مهلت محدود دو ماهه است. همچنین طرح دعوای نفی ولد یا نفی نسب به جهت آثار حقوقی مهم مانند محروم شدن طفل از برخی از حقوق قانونی خود وابسته به شرایط خاص و ارائه ی ادله قوی و مستند است. اقرار فرزند، شهادت شهود، نظر پزشکی قانونی با آزمایش های DNA، ارائه سند عادی یا رسمی و… همگی می تواند در اثبات یا عدم اثبات نفی ولد یا نفی نسب نقش مهمی داشته باشد که یک وکیل مجرب خانواده می تواند شما را در ارائه ادله اثبات دعوا و نحوه ی طرح این دعوا یاری کند.

نتیجه گیری

مطابق با قانون طرح دعوای نفی ولد به معنای اثبات فقدان رابطه مشروع و قانونی در خصوص انتساب طفل متولد شده به زوج است. طرح دعوای نفی ولد تنها از جانب پدر ممکن است و به موجب آن زوج انتساب رابطه پدری و فرزندی میان خود و طفل متولد شده از زوجه را نفی می کند.

حکم نفی ولد در قانون تحت شرایط خاص و با مرور زمان دو ماهه قابل اثبات است. دعوای نفی نسب نیز اگر چه با دعوای نفی ولد شباهت دارد اما نفی نسب بر خلاف نفی ولد از جانب هر ذی نفعی قابلیت اقامه در دادگاه دارد و همچنین مقید به مرور زمان دو ماهه نمی باشد.

شما می توانید برای آگاهی از حکم نفی ولد، شرایط طرح دعوای نفی ولد یا نفی نسب و نحوه ی اثبات آن با وکلای مجرب و مشاورین حوزه خانواده موسسه حقوقی صدرا مشورت نمایید.

مطالعه کنید » وکیل ماده ۴۷۷ قانون آئین دادرسی کیفری