استفاده از مشروبات الکلی و حالت مستی ناشی از آن علاوه بر مضراتی که برای جسم و سلامتی
انسان دارد در دین اسلام نیز تحت عنوان شرب خمر در زمره ی گناهان کبیره دانسته شده است.
همچنین استعمال مشروبات الکلی در قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می شود و به تبع آن
مجازات هایی برای آن در نظر گرفته شده است.یکی از مواردی که مطابق با قانون جرم محسوب
می شود رانندگی در حالت مستی است.
از آنجا که استعمال مشروبات الکلی باعث می شود تا سطح
هوشیاری راننده را پایین بیاورد ممکن است سبب ایجاد حادثه های رانندگی و تصادفات شود و در
نتیجه ی آن آسیب های جدی جانی و مالی هم برای راننده و هم برای افراد دیگر به دنبال داشته
باشد.
در نظر گرفتن جرم و مجازات برای استعمال مشروبات الکلی در هنگام رانندگی امری نیست
که مختص حقوق ایران باشد بلکه حتی در سایر کشور هایی که استعمال مشروبات الکلی آزاد است
نیز در این خصوص، مجازات هایی در نظر گرفته شده است.در نوشتار پیش رو قصد داریم تا شما
را با مفهوم مستی و مجازات رانندگی در حالت مستی مطابق با مقررات قانونی آشنا کنیم.
فهرست مطالب
شرب خمر چیست؟
“شرب خمر” اصطلاح فقهی استعمال مشروبات الکلی است که از دو واژه ی شرب و خمر تشکیل
شده است. شرب به معنای نوشیدن است و خمر نیز در لغت به مایعی گفته می شود که حالت مستی
برای انسان ایجاد کند.
بنابراین استعمال مشروبات الکلی با عنوان شرب خمر از جمله مجازات های
حدی در قانون به حساب می آید و منظور از “حد” آن دسته از مجازات هایی می باشد که نوع و
میزان و کیفیت آن در قانون تعیین شده است.مصرف مسکر( هر ماده ی مست کننده) چه از طریق
نوشیدن یا تزریق و یا تدخین آن جرم محسوب می شود و میزان مصرف مسکر نیز در حد محسوب
شدن یا نشدن آن تاثیری ندارد .بنابراین میزان مسکر چه کم باشد چه زیاد چه حالت مستی بر فرد
ایجاد کند و چه مستی ایجاد نکند باز هم جرم مستوجب حد قلمداد می شود.
چرا رانندگی در حالت مستی جرم محسوب می شود؟
جدای از اینکه مصرف مسکر در شرع مقدس اسلام نهی شده است و برای آن مجازات حدی در نظر
گرفته شده است. رانندگی اصولا نیازمند دقت و توجه خاص راننده است بنابراین اگر راننده ای با
مصرف مشروبات الکلی رانندگی کند تعادل و تمرکز رفتاری را از او سلب می کند و موجب ایجاد
خطر جانی برای راننده و دیگران می شود.
مجازات رانندگی در حالت مستی چه می باشد؟
اگر شخصی در حالت مستی رانندگی کند به مجازات های زیر محکوم می شود:
● از آنجا که استفاده از مسکر طبق قانون یک جرم مستوجب حد است مشمول ماده ی ٢۶۵
قانون مجازات اسلامی می شود طبق این ماده، حد مصرف مسکر، هشتاد ضربه شلاق است.
بنابراین راننده ی مست به ٨٠ ضربه شلاق محکوم می شود.
● در حالت عادی مطابق با ماده ی ٧١۴ قانون مجازات اسلامی،هر گاه بی احتیاطی یا بی
مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده یا متصدی وسیلهٔ موتوری منتهی
به قتل غیرعمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت
مطالبه از ناحیهٔ اولیای دم محکوم میشود.
● مطابق با ماده ی ٧١٨ قانون مجازات اسلامی، در مورد مواد فوق هرگاه راننده یا متصد
وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا پروانه نداشته یا زیادتر از سرعت مقرر
حرکت میکرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی مؤثر در
تصادف به کار انداخته یا در محلهایی که برای عبور پیادهرو علامت مخصوص گذارده شده
است، مراعات لازم ننماید و یا از محلهایی که عبور از آن ممنوع گردیده است رانندگی
نموده، به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد.
● دادگاه میتواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق
رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم نماید.
● مطابق با قوانین راهنمایی و رانندگی، رانندگی در حالت مستی تخلف محسوب می شود و
مرتکب باید ۴٠٠ هزار تومان به عنوان جریمه بپردازد.
● توقیف وسیله ی نقلیه حداقل به مدت ٢١ روز
● ضبط گواهینامه ی رانندگی به مدت شش ماه
منظور از بیش از دو سوم حداکثر مجازات در قانون چیست؟
مجازاتی که در ماده ی ٧١٨ قانون مجازات اسلامی برای رانندگی در حالت مستی در نظر گرفته
شده است یک نوع تشدید مجازات است. در واقع قانون گذار مجازات شدید تری برای راننده ای که
در حالت مستی رانندگی می کند و رانندگی او منجر به فوت شخص دیگری شود در نظر گرفته
است.بنابراین در حالت عادی اگر راننده ای با شخصی تصادف کند و این تصادف منجر به فوت او
شود. راننده ی مرتکب طبق ماده ی ٧١۴ علاوه بر پرداخت دیه، شش ماه تا سه سال حبس می شود
اما اگر این راننده در حالت مستی باشد و موجب مرگ دیگری شود بیش از دو سوم حداکثر مجازات
ماده ی ٧١۴ بر او اعمال می شود بنابراین حداکثر مجازات ماده ی ٧١۴ سه سال می باشد اما راننده
ی مست به این سه سال حبس محکوم نمی شود بلکه به بیش از دو سوم این سه سال محکوم می شود
یعنی راننده ی مست بین دو تا سه سال حبس در تصادفات منجر به فوت محکوم خواهد شد.
هشتاد ضربه شلاق مجازات حدی راننده مست
همانطور که گفته شد یکی از مجازات هایی که برای راننده ی مست در نظر گرفته شده است
مجازات حدی هشتاد ضربه شلاق است این مجازات حدی است و در شرع برای مصرف کننده ی
مسکر در نظر گرفته شده است.اما در صورتی که مرتکب تحت شرایطی توبه و اقرار کند و توبه ی
او نزد دادگاه محرز شده باشد از مجازات هشتاد ضربه شلاق معاف خواهد شد.
تشخیص راننده مست به چه صورت است؟
برای تشخیص راننده ی مست معمولا پلیس راهنمایی و رانندگی از روش هایی مثل دستگاه های
تشخیص مصرف مشروبات الکلی و آزمایش خون و… استفاده می کند.
امتناع راننده از تست الکل
امتناع راننده از تست الکل می تواند قرینه ای بر مست بودن راننده باشد و نشان دهنده ی این امر
باشد که راننده از عواقب و مجازات و جریمه ی ناظر بر آن فرار می کند.البته صرف امتناع راننده
نمی تواند دلیل بر مست بودن او باشد و اثبات این امر باید با دقت کافی انجام شود.
آیا جنسیت راننده ی مست بر تخفیف مجازات تاثیری دارد؟
از لحاظ بین راننده ی مست زن یا مرد تفاوتی وجود ندارد و در هر دو مجازات مقرر قانونی یکسان
است اما قانون برای افراد صغیر یا مجنون قائل به تخفیف شده است.
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم رانندگی در حالت مستی
در حال حاضر اگر راننده ی مست باعث قتل غیر عمدی شخصی شود دادسرای عمومی محل وقوع
جرم و در تهران دادسرای ویژه ی راهور وظیفه ی تحقیقات و بررسی های نخستین بر عهده دارد و
پس از آن پرونده را جهت صدور حکم به دادگاه کیفری ٢ ارسال می کند.
بیمه شخص ثالث و پرداخت خسارات ناشی از رانندگی در حالت مستی
طبق قانون بیمه شخص ثالث مسئول پرداخت خسارت های ناشی از تصادفات می باشد و تفاوتی نمی
کند که این تصادف به علت مستی راننده یا نداشتن گواهینامه ی رانندگی باشد و در هر حال بیمه
شخص ثالث مکلف به پرداخت خسارت است. اما بیمه بعد از پرداخت خسارت می تواند به راننده ای
که در حالت مستی رانندگی کرده است و منجر به تصادف شده است مراجعه کند و خسارت را از
راننده ی مست مطالبه کند.
نتیجه گیری
رانندگی در حالت مستی یکی از جرایم شایع محسوب می شود که عموما منجر به ایجاد خطر های
جانی و مالی می شود به همین جهت قانون گذار هرگز در مقابل راننده ی مست کوتاه نیامده است
زیرا بی مبالاتی او سبب به خطر افتادن سلامت اشخاص می شود و در مواردی حتی منجر به
تصادفات و فوت اشخاص خواهد شد لذا این جرم را در شمار جرایمی دانسته است که مجازات آن
حسب مورد برای راننده ی مست تشدید می شود علاوه بر این استفاده از مشروبات الکلی در شرع
اسلام نیز نهی است و مرتکب باید مجازات حدی آن را نیز تحمل کند از جهتی این جرم یک تخلف
راهنمایی و رانندگی می باشد و حسب مورد راننده ی مست ملزم به پرداخت جریمه است.
بدون دیدگاه